TEDAVİLER
Özgür Çetinkaya RandevuPeriodontoloji (Diş Eti Tedavisi)
Periodontal hastalıklar dişeti ve dişleri destekleyen diğer dokuları etkileyen iltihabi hastalıklardır. Erişkinlerde diş kayıplarının %70'inden periodontal hastalıklar sorumludur. Bu hastalıklar erken dönemde teşhis edildiklerinde kolay ve başarılı bir şekilde tedavi edilebilirler. Dişeti hastalıklarının önlenmesi veya tedavisi; doğal dişlerin korunması, daha rahat çiğnemenin ve daha iyi bir sindirimin sağlanması gibi diğer faydaları da beraberinde getirir. Periodontal hastalıklar dişeti iltihabı (gingivitis) ile başlar. Yani gingivitis periodontal hastalığın erken dönemidir. Bu dönemde dişetleri kanamalı, kırmızı ve hacim olarak büyümüştür. Erken dönemde çok fazla rahatsızlık vermeyebilir. Tedavi edilmezse hastalık periodontitise ilerleyerek dişeti ve dişleri destekleyen alveol kemiğinde geriye dönüşsüz hasar oluşturabilir.
Periodontitis periodontal hastalıkların daha ilerlemiş bir safhasıdır. Dişleri destekleyen diğer dokularla birlikte alveol kemiğinde de hasar oluşur. Diş-dişeti arasında 'periodontal cep' oluşur. Periodontal cep varlığı infeksiyonun yerleşimini ve hastalığın ilerlemesini kolaylaştırır. Hastalık ilerledikçe dişler sallanmaya başlar, hatta çekime gidebilir.
Dişeti hastalığının belirtileri nelerdir?• Diş fırçalama sırasında kanayan dişetleri
• Kırmızı, şiş ve hassas dişetleri
• Dişlerden kolaylıkla ayrılabilen, uzaklaşan dişetleri
• Dişler ve dişetleri arasında iltihabi akıntı
• Sallanan veya giderek birbirinden uzaklaşan dişler (dişler arasında aralıkların oluşması veya mevcut aralıkların artması)
• Isırma sırasında alt ve üst dişler arasındaki ilişkilerin değişmesi
• Bölümlü protez uyumundaki değişiklik, bozulma.
• Sürekli kötü ağız kokusu.
Bununla beraber, periodontal hastalık hiç bir bulgu vermeden de ileri safhalara ulaşabilir. Bu nedenle düzenli aralıklarla diş hekimine gitmek son derece önemlidir.
Dişeti hastalığının nedeni nedir?Dişeti hastalığının en önemli nedeni 'bakteriyel diş plağı' adı verilen, dişler üzerinde biriken yapışkan ve renksiz film tabakasıdır. Günlük fırçalama ve diş ipliği kullanımı ile diş plağının uzaklaştırılması sağlıklı bir ağız için temel gereksinimdir. Eğer plak etkin bir şekilde dişlerden uzaklaştırılmazsa diş taşı veya tartar olarak bilinen düzensiz yüzeyli ve geçirgen bir yapıya dönüşür. Plaktaki bakteriler tarafından salınan zararlı ürünler dişetinde irritasyona neden olur. Bu ürünler nedeni ile dişetini dişe sıkıca bağlayan lifler yıkıma uğrar, dişeti dişten uzaklaşır ve periodontal cep oluşur. Böylece bakteri ve ürünlerinin daha derin dokulara ilerlemesi kolaylaşır. Hastalık ilerledikçe cep derinleşir, bakteriler daha derine; kemiğe kadar ilerler ve dişi destekleyen alveol kemiğinde de yıkım başlar. Hastalık tedavi edilmeden bırakılırsa sonunda dişler sallanır ve çekimleri bile gerekebilir.
Dişeti hastalığı nasıl önlenir?Periodontal hastalığın önlenmesinde en önemli görev kişinin kendisine düşmektedir. Dişleri sağlıklı bir durumda sürdürmek için, günlük ağız bakımı işlemleri ile (diş fırçalama ve diş ipliği kullanma) bakteriyel diş plağının uzaklaştırılması gerekmektedir. Diş hekimine düzenli aralıklarla gidilmesi de aynı derecede önemlidir. Günlük ağız bakımı işlemleri diş taşı oluşumunu en az düzeye indirebilir, ancak tamamen önleyemeyebilir. Diş fırçası, diş ipliği veya diğer temizlik araçları ile ulaşılamayan bölgelerin bir diş hekimi tarafından değerlendirilmesi mevcut diş plağı ve/veya diş taşının uzaklaştırılması açısından gereklidir.
Dişeti hastalıklarının tedavisi nedir?Dişeti hastalığının erken döneminde tedavi, dişler üzerindeki eklentilerin (plak ve diş taşı) uzaklaştırılması ve düzgün bir kök yüzeyinin sağlanmasını kapsar. Bu işlem dişetinde iltihaba neden olan bakteri ve irritanların uzaklaştırılmasını sağlar. Genellikle bu tedavi, dişetinin tekrar dişe adaptasyonu veya dişetinin büzülerek cebin elimine olması için yeterlidir. Dişeti hastalığının erken döneminde vakaların çoğunluğunda, diş taşı temizliği, plağın uzaklaştırılması ve düzgün bir kök yüzeyinin sağlanmasını takiben günlük etkin ağız bakımı başarılı bir tedavi için yeterlidir. Daha ilerlemiş vakalar cerrahi tedaviyi gerektirebilir. Bu tedavinin amacı dişleri çevreleyen derin periodontal ceplerdeki diş taşlarını temizlemek, cebin büzülerek eliminasyonunu ve düzgün bir kök yüzeyini sağlamak ve daha kolay temizlenebilir bir dişeti formu oluşturmaktır.
Periodontal tedavi sonrası hastaların düzenli olarak dişhekimi tarafından muayene edilmesi, plak kontrolü ve yeni diş taşı birikimlerinin ortamdan uzaklaştırılması gereklidir. Fakat unutmamak gerekir ki; periodontal tedavi ile elde edilenlerin sürdürülmesi için hiçbir işlem kişinin günlük ağız bakımı işlemlerini etkin bir şekilde uygulamasından daha yararlı olamaz.
Sık Sorulanlar
Periodontal estetik cerrahi (Pembe Estetik) nedir?Dişetine yönelik estetik bir takım sorunların giderilmesi için yapılan cerrahi işlemlere periodontal estetik cerrahi denilir. Dişeti çekilmesi, yetersiz yapışık dişeti varlığı, yüksek kas bağlantıları gibi durumlarda uygulanır. Dişler tarafından oluşturulan beyaz estetikle uyumlu pembe estetiği elde etmek ve kök yüzeylerini kapatarak hassasiyet ve çürük oluşumunu engellemektir.
Sanıldığının aksine diştaşı temizliği diş yüzeyine zarar vermez. Aksine diştaşı temizliği ile diş yüzeyindeki birikintilerin uzaklaştırlması ve diş ve kök yüzeyinde pürüzsüz bir yüzey elde edilmesi amaçlanır. Diştaşı temizliğinin diş yüzeyine herhangi bir zararı olmadığı gibi, temizletilmemesi zamanla diş kaybına neden olur.
Diştaşı temizliği ağrılı bir işlem değildir. İşlem sırasında titreşimli cihazlar ile diş taşları diş yüzeyinden uzaklaştırılır. Bu işlem sırasında hastanın cihazın titreşimini hissetmesi normaldir. Ancak dişlerinde hassasiyet sorunu olan hastalarda lokal anesteziler kullanılarak da işlem gerçekleştirilebilir. Diştaşı temizliği yapıldıktan sonra bir süre diş hassasiyeti oluşabilir.
Sizin farketiğiniz herhangi bir sorun, ağzınızda hiçbir çürük ve dişeti problemi olmasa bile 6 ay aralıklarla profesyonel diş taşı temizliği ağız sağlığı için olmazsa olmazdır.
Dişeti hastalığından korunmak için bakteri plağı oluşumunun önlenmesi gereklidir. Bu amaçla düzenli olarak dişler temizlenmelidir. Günlük yapılan ağız bakımına (diş fırçalama, diş ipi ya da arayüz fırçası kullanımı ve gargara kullanımı gibi) ek olarak düzenli aralıklarla diş hekimi tarafından yapılan diştaşı temizlikleri de dişeti hastalığından korunmaya yardımcı olur.
Dişeti hastalıklarından ve diş çürüklerinden korumak için dişler günde en az 2 defa 2 dakika fırçalanmalıdır. Diş fırçalama işlemene başlamadan önce asla fırça ıslatılmamalıdır. Fırça başı küçük ve orta sertlikte fırçalar tercih edilmelidir. Kullanılan macun miktarı fındık büyüklüğünü geçmemelidir. Diş fırçası, diş ve dişeti birleşimine 45 derece açı ile yerleştirilmeli ve 10 kere dairesel olarak hareket ettirilmelidirDiş fırçası, diş ve dişeti birleşimine 45 derece açı ile yerleştirilmeli ve süpürme tarzında üst dişleri yukarıdan aşağı, alt dişleri aşağıdan yukarı hareketle temizlenmelidir. Ağız temizliği, fırçalama ve dişarası temizliği aşamalarından oluşur. Sadece fırçalama yapmak hiçbir zaman tam bir temizlik sağlamaz. Fırçalamadan sonra dişlerin arayüzeylerinin temizlenmesi amacıyla diş ipleri ya da arayüz fırçaları kullanılmalıdır. Bu ürünlerin günde bir defa kullanımı uygundur. Ağız bakımını desteklemek için gargaralar da kullanılabilir. Ağız gargaralarının kullanımı hiçbir zaman diş fırçalamanın ve/veya diş arası temizliğinin yerine geçmez. Sadece destekleyici etkiye sahiptir.
Dişeti çekilmeleri olan hastalarda ilk aşama çekilmenin nedeninin saptanması ve ortadan kaldırılmasıdır. İkinci aşamada bazı durumlarda dişeti çekilmeleri ile açığa çıkan kök yüzeyleri cerrahi yöntemlerle kapatılabilmektedir.
Diş hassasiyeti genellikle dişeti hastalığı sonucu açığa çıkmış kök yüzeyleri nedeniyle sıcak, soğuk, tatlı, ekşi ya da asitli gıdalar ile oluşur. Hassasiyet tedavisinde diş hekimi tarafından kök yüzeyine bazı hassasiyet giderici ajanlar uygulanması ve lazer uygulamaları yapılabilmektedir.